အခေႏခံႏခမ်းသားအခွင်ꩻရေꩻ အုံဗော့ꩻနယ်ꩻ

မာꩻပြွူႏဖြိုရေꩻတဗာႏဗာႏယို ကင်ꩻတွမ်ႏအစွိုꩻအဗူႏ၊ခမ်းသားမွိုးဖာဖုံႏ တလꩻတောဝ်းသွူ။ဖေႏကသေဗာႏယိုစားလဲ့ အုံဗော့ꩻအုံထေ့ဗာႏ၊လင်ꩻမော့ꩻခွဲဗာႏဝွေꩻသီးသွူ။ ပထမရီးတဗာႏနောဝ်ꩻ အုံထေ့အုံဗော့ꩻသွူက ခမ်းသားမွိုးဖာသီး တွမ်ႏသိက္ခာႏတရာꩻအဝ်ႏအဝ်ႏ ဖဝအသက်မွံဗန်ရေꩻယို ကလိုႏအပ်ဒါႏထေင်းထမ်ႏမုဖုံႏတွမ်ႏ အခေႏနေႏလွူးနမ်းလွူးသက်ဖုံႏသွူ။ ဒုတိယအချက်အဗာႏနောဝ်ꩻ ထာꩻလိုႏဆန္ဒသွူ။တွမ်ႏဝွေꩻသီးအခွင်ꩻအရေꩻ တလိုႏအပ်တဝ်းတဲ့ ထာꩻမဲန်လꩻဖုံႏယို ကလွူးလင်ꩻလွဉ်ကာႏ အပါထွူဒျာႏသွူ။ဝွေꩻသီးထာꩻလိုႏ၊ထာꩻမဲန်လဖုံႏယိုတဲ့ အစွိုꩻမုဲင်ꩻတရိုꩻတောဝ်း မဉ်ႏမာꩻဖေႏပြွူႏဖြိုထာꩻမာꩻယို တွမ်ႏဝွေꩻသီးရပ်ရာႏဒေႏသအလွောက်ꩻ စွဲးကမ်းကိုနွောင်ꩻဒျာႏသွူ။ယိုစားတဲ့ ဟဲ့နွောင်ꩻဒျာႏလူႏတန်ဝွေႏဖꩻကုသိုလ်ႏဒျာႏနေနေသွူ။

တာႏဝွန်ႏ

edit

တာႏဝွန်ႏကရိုꩻနောဝ်ꩻ အတန်သားတဲ့နဝ်ꩻ၊ဆꩻလသားတဲ့နောဝ်ꩻ အဝ်ႏဒျာႏပငါပရာဖုံႏသွူ။အတန်သားတဲ့ ဆဲင်ႏတွမ်ႏအတန်တာႏဝွန်ႏကထွာဒါႏ ထိန်ꩻထွားဗာႏလိုꩻအာ၊စီႏမံႏဖန်းဖြယ်ဗာႏ၊အွဉ်ဗာႏလိုꩻအာဖုံႏသွူ။ထမ်ႏဖွူႏသားတဲ့နဝ်ꩻ တဖြာꩻအနေႏစားတဲ့ ကဖြယ်ဖေႏအွဉ်ႏထွော့ကခံႏဗာႏဒါႏ ထာꩻမာꩻခွင်ႏဖုံႏယို နေးရဲင်ꩻထေအာႏခွုမ်စံႏဆောင်ႏရွပ်မာꩻလွေꩻဗာႏ တာႏဝွန်ႏအဝ်ႏသွူ။

အွဉ်ငါဖေႏသား

edit

အွဉ်ငါဖေႏသားကရိုꩻနောဝ်ꩻ အွဉ်ႏတန်ႏဖိုꩻလိုꩻအမျာꩻထာꩻမောင်ꩻကော့ꩻဖုံႏတဲင် ကရေႏရွယ်ႏဒါႏကဝ်ႏထွန်ႏဖုံႏယို ယံတွိုႏလွေꩻအတာႏ လိုꩻတွိုင်ꩻစွုမ်ႏဖြာꩻတဲ့ တွမ်ႏထာꩻသေနာႏမုတရာꩻတဲင် တဖြာꩻစီႏတဲ့နဝ်ꩻ နမ်းပဲင်ႏဘောင်အကိုမာꩻပဲင်ႏခွင်ꩻကိစ္စဖုံႏယို တွမ်ႏတရာꩻဥပဒေႏငီႏငီႏတရျားတဲင် ဆွိုက်သွယ်ႏမာꩻဖေႏသားနောဝ်ꩻ အွဉ်ငါသားခေါင်သောင်သွူ။

မာꩻပဲင်ႏခွင်ႏအာႏဏာႏ

edit

မာꩻပဲင်ႏခွင်ꩻအာႏဏာႏကရိုꩻနောဝ်ꩻ လိုꩻတဖြာꩻယို တွမ်ႏလိုꩻအာအမျာꩻအလောင်း ထူႏရေꩻခွုမ်စံႏခွင်ꩻ၊ဖေႏအမိန်းထွဉ်ႏအမိန်းခွင်ꩻ၊ခွုမ်စံႏမာꩻခွင်ꩻတွမ်ႏ ဖေႏအပ်အာႏဏာႏလꩻမာꩻခွင်ꩻလလို့သွူ။ မာꩻပဲင်ႏခွင်ꩻအာႏဏာႏယို ကထွာစေဒါႏအချက် ၄ဗာႏနောဝ်ꩻ

ထမ်ႏဗွူႏသားတဖြာꩻ အွဉ်ႏထင်ႏဖေႏအရာႏအာႏဏာႏအရန်းရန်း၊ ဥပဒေႏစီꩻကန်ꩻစီးဖုံႏ ထေႏထန်ႏခွင်ꩻဖေႏအာႏဏာႏ၊ ထွုံꩻစံႏအစဲန်ႏအတွိုင်ꩻ မာꩻခွင်ꩻလꩻအာႏဏာႏ၊ ထာꩻမာꩻခွင်ႏကို ကေႏလယ်ႏဒါႏလယ်ႏတဲင် ဖေႏပဲင်ႏအာႏဏာႏ နဝ်စားဖုံႏသွူ။

အွဉ်မာꩻနယ် ခမ်းသားလိုꩻအာ

edit

ကထိန်ꩻထွားသားအတန်ယို ခွုမ်စံႏဆောင်ႏရွပ်လွေꩻနဝ်ꩻ မာꩻပွုံႏမာꩻနယ်ꩻအွဉ်မာꩻနယ်ဗာႏသွူ။လိုꩻအခွင်ꩻအရေꩻယို တသွိုန်တွောင်းဖေႏကညီႏလို့ဝင်ꩻ ထာꩻယူႏထာꩻစွေးအမျိုꩻမျိုꩻဖုံႏနဝ်ꩻလဲ့ လက်ခံႏဗာႏသွူ။အခွင်ꩻအရေꩻကားကအဝ်ႏတဲ့ ဖေႏကဒို့ꩻနွောင်ꩻနောဝ်ꩻ ဟော်ꩻနယ်မာꩻနယ်ဗာႏသွူ။ကမာꩻနယ်အွဉ်မာꩻတဲ့နောဝ်ꩻ ခမ်းသားသီးနွို့ငီꩻပါသော့ꩻအာႏ ဖေႏကအဝ်ႏနောဝ်ꩻ ဆွန်ꩻပါဗာႏဝွေꩻသီးစူသွူ။အဝ်ႏနဝ်ꩻမꩻ နီဖဲ့ꩻနီခဝ်ကမာꩻဒါႏထာꩻမာꩻယို အမွိုင်သွတ်ꩻတဗာႏ ထွူအောင်ႏမျင်ႏလွေꩻဗာႏ၊အွဉ်ငါသားယံတဲ့ ကထွေလွဉ်ꩻဆꩻချာသားတဲ့ အာႏအဝ်ႏထွူတဲင် လွောင်ႏလွောင်ႏဗူႏဗူႏ ထာꩻမာꩻတရန်းထွူတရန်း ကွဲးထင်ႏငါငါလꩻသွူ။

အစွိုꩻအဗူႏ

edit

အစွိုꩻအဗူႏကရိုꩻနောဝ်ꩻ လိုꩻနီဖြာꩻ တားလဲ့ လိုꩻအဖြာꩻခြွဉ်းကအာကယ်ဒါႏနောဝ်ꩻ တွမ်ႏသတိတရာꩻအဝ်ႏအဝ်ႏတဲင် ကခွုမ်မာꩻဒါႏ စူညီႏခင်ႏညီႏခွုမ်စံႏဆောင်ႏရွပ်မုဖုံႏယို ထွာဒျာႏအစုအဗူႏတဗာႏဒျာႏသွူ။

ထိန်ꩻထွားသားဝတ္တရာꩻ

edit

အခေႏခံႏလိုႏအပ်ချက်ယို ထောင်ထွားထွူသေသွူတဲင်တွော့ ကအီႏမာꩻဖေႏဒါႏပြွူႏဖြိုထင်ႏထိုရေꩻအဖဲ့ꩻယိုနောဝ်ꩻ ကထွာဒါႏအတန်နောဝ်ꩻ ဝတ္တရာꩻတဲ့အဝ်ႏကသွူ။ထိန်ꩻထွားသားဝတ္တရာꩻ၊အတန်သွတ်ꩻသားသွူနောႏ။ ကလိုႏအပ်ဒါႏအချက်ဖုံႏယို အွဉ်ႏလွေꩻအထျꩻတဲင် လိုႏစွဲးကမ်းကိုရီးရီးနဝ်ꩻဗာႏသွူ။ဥပမာႏတဲ့ လွေꩻသဲင်ꩻချာငါတာႏဖေႏဆင်ႏကပြေႏတဲင် တဖူꩻ။ ခမ်းသားမာꩻနွောင်ꩻစွန်ꩻအာႏတဲ့ ဖေႏကအဝ်ႏကုဲင်ဗာႏ၊စုခြွဉ်းပါနွို့ဗာႏလို့ဝင်ꩻသွူ။ တွမ်ႏခမ်းသားမွိုးဖာသီး ထာꩻလိုႏယိုဖေႏကကဲက်ငီႏတရျားဝင်ꩻနဝ်ꩻ မာꩻလွေꩻဗာႏသွူ။

လိုꩻအခွင်ꩻအရေꩻတွမ်ႏအခွင်ꩻရေꩻ

edit

အခွင်ꩻအရေꩻကားကအဝ်ႏနဝ်ꩻ လိုꩻအခွင်ꩻအရေꩻဖုံႏဒျာႏသွူ။လိုꩻအခွင်ꩻအရေꩻကားကအဝ်ႏလို့လို့တဲ့ သမ်းတထွာဖျင်တဝ်း အခွင်ꩻအရေꩻဖုံႏသွူ။အစိုးရအစွိုꩻနေးတဲ့နဝ်ꩻ၊ခမ်းတန်သီးသဖော်ꩻဗွိုန်လိတ်ချွုတ်အလꩻတဲ့နောဝ်ꩻ အုံနောင်အခေႏခံႏလွေꩻဒျာႏ လိုꩻအခွင်ꩻအရေꩻမꩻ ကွဲးထေထန်ႏနယ်သွူ။လိုꩻအခွင်ꩻအရေꩻဖုံႏယို လိုꩻဖုံႏကားကအဝ်ႏကပဲင်ႏဒါႏ နမ်းတန်ႏဖိုꩻ၊အထီအသွီႏဖုံႏတွမ်ႏကလꩻထွိုက်ဒါႏအခွင်ꩻအရေꩻဖုံႏဒျာႏသွူ။အခွင်ꩻအရေꩻယဟန်ႏနောဝ်ꩻ ခံႏဗာႏလိုꩻလင်ဖုံႏလွိုဆန်ဖုံႏတဲ့ အဝ်ႏထီႏဗာႏသွူ။ကွဲးတဲင်တွော့ တဗာႏခွိုက်ဆာတဝ်း အခွင်ꩻအရေꩻတွမ်ႏလိုꩻအခွင်ꩻအရေꩻဖုံႏသွူ။

အထျꩻလိုႏအပ်ချက်အုံဗော့ꩻအနယ်ꩻတဖူꩻ

edit

ကလꩻနွောင်ꩻဒါႏတဲ့နောဝ်ꩻ၊ကခွုမ်မာꩻနွောင်ꩻဖေႏဒါႏတဲ့နောဝ်ꩻ တသေႏချာႏတဝ်းစွဉ်ႏသွူ။အခေႏနေႏအလꩻတဲင် ကခွုမ်စံႏထဲမ်ဗွေဖေႏသားသီးဆန္ဒယိုအလောင်း အဝ်ႏဒင်ႏဒျာႏနဝ်ꩻသွူ။အဓိကအချက်နဝ်ꩻတဲ့ အထျꩻလိုႏအပ်ချက်ယို ခွုမ်စံႏမာꩻလွေꩻနုဲင်းမုဲင်ꩻစားဟောင်း။ အုံနောင်အုံကိုမ်တွမ်ႏဥပဒေႏတဲင် မာꩻလွေꩻဗာႏ။ အကျောင်ꩻတွမ်ႏအကျိုꩻ တရာꩻဥပဒေႏနေးတဲင် အွဉ်ႏထွော့ဆွုံꩻဖျတ်လွေꩻဗာႏသွူ။တွမ်ႏခမ်းသားဆန္ဒအလꩻလိုႏအပ်ချက်တဲင် နွို့ငီꩻပါသော့ꩻဗာႏသွူ။ ကထူႏခါꩻဒါႏတာႏဝွန်ႏတဲ့နောဝ်ꩻ၊မာꩻပဲင်ႏခွင်ꩻကလꩻဒါႏထာꩻမာꩻတဲ့နောဝ်ꩻ အုံကိုမ်ယင်းလို့ဝင်ꩻတဲင် ခင်ႏလမ်းဒေႏသလိုႏအပ်ချက်အလꩻ ဒေါ့ꩻပဲင်ႏခွင်ꩻမာꩻပဲင်ႏခွင်ꩻယို လိုꩻတဖြာꩻစီႏတဲ့ အဝ်ႏဒျာႏသွူ။

ပြောင်ꩻလုဲင်ႏခွင်ꩻရေꩻ

edit

လိုꩻတဖြာꩻစီႏလွိုက်ရွေꩻခွင်ꩻ၊အခေႏအနေႏဖုံႏ၊တွမ်ႏသက်အရွယ်ႏဖုံႏ၊အခိန်ႏကာႏလဖုံႏတဲ့ အဝ်ႏဆွိုက်သွယ်ႏလို့ဝင်ꩻသွူ။ အခွင်ꩻအရေꩻကရိုꩻနောဝ်ꩻ လိုꩻတွိုင်ꩻတဖြာꩻစီႏ တသွိုန်တွောင်းဗွိုန်ပီဒါႏ လꩻပဲင်ႏခွင်ꩻဖုံႏသွူ။ နီမာꩻလꩻပဲင်ႏခွင်ꩻယို တွမ်ႏစီꩻကန်ꩻဥပဒေႏလွောက်ꩻဖက်ငီႏတတွာဗာႏလို့ဝင်ꩻသွူ။ပြောင်ႏလုဲင်ႏခွင်ꩻရေꩻတဲ့ လာတာႏထာꩻမာꩻလꩻဆေ့ꩻငါႏတဲ့ ပြောင်ꩻခင်ႏလမ်းဖုံႏ၊သွဉ်ထူႏပညာႏဟဝ်တား၊ယံတဝ်းတဲ့ တွမ်ႏတရာꩻဝင်ႏဝင်ႏ ဥပဒေႏနေးတဲ့ ပြောင်ꩻလုဲင်ႏလꩻဒျာႏသွူ။

ပြောင်ꩻလုဲင်ႏလွေꩻ လိုꩻအပ်ချက်တွမ်ႏခွင်ꩻရေꩻ

edit

လိုꩻတဖြာꩻစီႏတဲ့သင်၊အစွိုꩻအဗူႏနေးတဲ့သင် လိုႏအပ်ချက်ဖုံႏယို ထွုမ်ႏရီးရီးဗာႏအချက်ဖုံႏနဝ်ꩻစားမꩻ ပြောင်ꩻလုဲင်ႏလွေꩻလꩻ အခွင်ꩻအရေꩻသွူ။ ပြောင်ꩻလုဲင်ႏလွေꩻသွူအခွင်ꩻအရေꩻတဲင် အစွိုꩻသဖော်ꩻတရာꩻဖုံႏ ထူႏလꩻလꩻဗာႏသဖော်ꩻတူႏဗွိုန်အချက်ဖုံႏသွူ။ တဖြာꩻတွမ်ႏတဖြာꩻထာꩻယူႏထာꩻတွေꩻဖုံႏ၊အမဲန်ႏတရာꩻဖုံႏ၊မာꩻပဲင်ႏခွင်ꩻဖုံႏယို သဖော်ꩻဗွိုန်လဲန်းတဲင် ဒင်ႏလင်ꩻနယ်ဗာႏခမ်းသားအလောင်းထွူတဲင် ပြောင်ꩻလုဲင်ႏလွေꩻဗာႏ ဝွေꩻသီးလိုႏအပ်ချက်ဖုံႏသွူ။ဥပမာႏ အဝ်ႏလိုႏတဖူꩻ၊ထီ၊မေႏဖုံႏ၊အံႏအွꩻရေꩻကိစ္စဖုံႏသွူ။တရာꩻတဝ်းဖုံႏယိုတဲ့နောဝ်ꩻ ဖေႏကတရာꩻတရျားလွေꩻငီႏတွောင်းတသွိုန်လွေꩻလို့ဝင်ꩻတဲင် ဖေႏထွာလွေꩻနောဝ်ꩻ ကျိုꩻစာꩻခွုမ်စံႏမာꩻလွေꩻဗာႏသွူ။ [1]

အုံနောင်

edit
  1. Public Administration Student text book,