Lịch sử 6/Đời sống của người nguyên thủy trên đất nước ta

Đời sống vật chất

Trong quá trình sinh sống, người nguyên thủy thời Sơn Vi – Hòa Bình – Bắc Sơn – Hạ Long thường xuyên tìm cách cải tiến công cụ lao động. Nguyên liệu chủ yếu là đá. Ban đầu, người thời Sơn Vi chỉ biết ghè đẽo các hòn cuội ven suối làm rìu, nhưng đến thời Hòa Bình – Bắc Sơn – Hạ Long, họ đã biết mài đá, dùng nhiều loại đá khác nhau để làm công cụ các loại như rìu, bôn, chày. Họ còn biết dùng tre, gỗ, xương, sừng làm công cụ và đồ dùng cần thiết, sau đó biết làm đồ gốm.

Người nguyên thủy đã biết trồng trọt và chăn nuôi. Nguồn thức ăn ngày càng tăng lên. Ngoài cây củ kiếm được, họ còn trồng rau, đậu, bí, bầu,... Ngoài thú rừng săn được, họ còn nuôi thêm chó, lợn.

Người nguyên thủy sống chủ yếu ở các hang động, mái đá. Họ cũng biết làm các túp lều lợp bằng cỏ hoặc lá cây.

Tổ chức xã hội

Người nguyên thủy đã biết sống thành từng nhóm ở những vùng thuận tiện. Trong nhiều hang động ở Hòa Bình – Bắc Sơn, người ta đã phát hiện được những lớp vỏ ốc dày 3 – 4 m, chứa nhiều công cụ, xương thú. Điều đó cho thấy: người nguyên thủy thường định cư lâu dài ở một nơi. Số người tăng lên, bao gồm già, trẻ, trai, gái. Quan hệ xã hội hình thành. Những người cùng huyết thống sống chung với nhau và tôn người mẹ lớn tuổi, có uy tín lên làm chủ. Đó là chế độ thị tộc mẫu hệ.

Hàng ngàn năm trôi qua, nhiều thị tộc có quan hệ với nhau và sống hòa hợp trên một vùng đất chung.

Đời sống tinh thần

Người nguyên thủy thời Hòa Bình – Bắc Sơn – Hạ Long không chỉ biết lao động mà còn làm nhiều đồ trang sức. Những vỏ ốc được xuyên lỗ, những vòng tay đá, những hạt chuỗi bằng đất nung,... được tìm thấy trong các di chỉ khảo cổ đã khẳng định điều đó. 

Người nguyên thủy đã biết vẽ trên vách hang động những hình mô tả cuộc sống tinh thần của mình. Trong quan hệ thị tộc, tình mẹ con, anh em ngày càng gắn bó. Trong nhiều hang động ở Bắc Sơn, nhiều địa điểm ở Quỳnh Văn, Hạ Long, người ta phát hiện được những bộ xương người được chôn cất, thậm chí như ở Quỳnh Văn, bên cạnh xương người chết, còn có một, hai lưỡi cuốc đá được chôn cất theo.

Cuộc sống của người nguyên thủy ở Bắc Sơn – Hạ Long đã phát triển khá cao về tất cả các mặt.

Tham khảo

• SGK Lịch sử 6, NXB Giáo dục Việt Nam, 2019.